Ön Söz
Kültür, bir toplumda geçerli olan ve gelenek hâlinde devam eden her türlü dil, duygu, düşünce, inanç, sanat ve yaşayış öğelerinin tümüdür. Bizler üyesi olduğumuz toplumun kültürünü farkında olmadan öğrenir, hayatımızın çeşitli zamanlarında bunlardan yararlanırız. Anadolu insanının hayatında yer alan en önemli kültür yapılarından biri de inançlardır.

Bu çalışmada araştırma konusu Anadolu coğrafyası ile sınırlandırılmış ve “Anadolu Halk Kültüründe Hayvanlar Etrafında Oluşan İnançlar” olarak belirlenmiştir. Çalışmada öncelikle yazılı ve sözlü kaynaklarda hayvanlar etrafında oluşan inançlar derlendi. Verilerde ilk görünen katman pratik ve uygulamalardı. İkinci katmanda inançlar, üçüncü katmanda ise bu inançların bağlı olduğu hayvanlar yer alıyordu. Bu durum gösteriyor ki, hayvanlar sosyo-kültürel ve ekonomik yapıdaki yeri ve işlevlerinden dolayı ilgili bir inancın ortaya çıkmasına sebep oluyor, sonra da bu inançla ilgili uygulamalar oluşuyor. Bu oluşum süreci dikkate alınarak öncelikle hayvanların Türk kültüründeki yeri tespit edilmeye çalışıldı. Türklerin İslamiyet’i kabul etmelerinden önceki döneme ait olan veriler “Eski Türk İnançlarında Hayvanlar ve Hayvan Kültü” başlığı altında topladı. Türklerin İslamiyet’i kabul etmelerinden sonra bu inanç ve uygulamalarda önemli değişiklikler olduğu muhakkaktır. Bu düşünceden hareketle İslam’ın kutsal kitabı olan Kur’an-ı Kerim’de hayvanların nasıl değerlendirildiği, burada hangi hayvanlara nasıl yer verildiği tespit edildi ve bu tespitler de “Kur’an-ı Kerim’de Hayvanlar” başlığı altında topladı.

Çalışmanın ikinci bölümünde, yazılı ve sözlü kaynaklardan derlenen malzeme tasnif edilerek verildi. Bu çalışmaya başlarken ana hedefimiz hayvanlar etrafında oluşan inançları, sözlü ve yazılı kaynaklardaki bütün malzemeyi tespit ve tasnif etmekti. Bu nedenle çalışmamızı yörelerle sınırlamadık ve hacmi gereksiz yere artırmamak için de aynı inanç veya pratikten yalnızca birer örnek aldık. Örneklerin seçiminde en iyi anlatılanı seçmenin dışında başka bir kriter göz önünde bulundurulmadı. Örneklerin alındığı kaynaklar ise dipnotlarda belirtildi.
Bu çalışma için kaynak gönderme lütfunda bulunan Dr. Yaşar KALAFAT’a, her türlü kaynağını, bilgi birikimini ve yardımını esirgemeyen tez danışmanım, değerli hocam Prof.
Dr. Ali ÇELİK’e, her daim yanımda olan aileme teşekkürlerimi bir borç bilirim.
 Trabzon, Şubat 2008             Çiğdem MOLLAİBRAHİMOĞLU