Sunuş

Türk kültürü, bilinen tarihiyle iki bin yıllık bir sürede göç ve etkileşimle Moğolistan’dan Balkanlara, Sibirya’dan Mezopotamya’ya uzanan geniş bir coğrafyada varlığını sürdürmüştür. Tüm bu coğrafyada sonradan edinilen farklı din ve kültür sistemlerine rağmen, bu süreklilikte en belirgin olan unsur halk kültüründe nesilden nesile aktarılan geleneksel inanç ve yaşayışlardır. İnsan hayatının üç önemli dönemi olan doğum, evlenme ve ölümle ilgili olarak istenilene ulaşma ve istenilmeyen/korkulandan korunmaya matuf düşünce ve uygulamalar ile insan-tabiat ilişkilerinde belirleyici olan baharın gelişi, gündönümü vb. mevsimsel ve dönemsel değişimleri simgeleyen günlerde tekrar edilegelen tören ve uygulamalar halk kültürünün yaşayan alanlarıdır. Tüm bu alanlarda etkin olan inanç ve uygulamalara damgasını vuran sistemi de genel hatlarıyla Şamanizm ya da Şamanlık şeklinde ifade etmek mümkündür. Göçler, savaşlar, istilalar ile salgın hastalık, kuraklık ve kıtlık gibi önemli saiklerle farklı coğrafyalara dağılmış olan Türk topluluklarının, modernleşme öncesi gündelik hayatlarında etkili olan bu sistem, kırılarak, değişerek, dönüşerek ve bazen de anlam kayması yaşayarak varlığını canlı bir şekilde sürdürebilmiştir. Bu sebeple, yeni coğrafyalarda yeni dinlerle karşılaşan Türkler, oluşan yeni şartlarda eski kültürlerinden taşıdıkları inanç ve yaşayışlara yeni anlamlar yükleyerek kültürel birliği ve sürekliliği yakalayabilmişlerdir. Bu sebeple bugün Yakutistan’da görülen bir inanç yapısının Anadolu’da halk arasında farklı bir adla ve İslamî bir motifl e birlikte yaşadığını görmek şaşırtıcı olmamalıdır. Eski Türk inanç ve bunların gündelik hayattaki ifadeleri olan ritüeller, Türk kültürünün farklı coğrafyalardaki en temel ve ortak unsurlarındandır. Dildeki değişime, zaman ve mekândaki farklılıklara rağmen halk kültüründeki bu benzerlik ve ortaklıklar, Türk kültürünün en asli ve özgün unsurlarıdır.