ADIYAMAN YÖRES
MASALLARI ÜZER
NE B
R
NCELEME

ÖZET:
Dünyanın ilk yerlesim yerlerinden biri olan Adıyaman, Paleolitik dönemden günümüze kadar Hitit, Pers, Med, Asur, Roma, Arap ve Osmanlı gibi birçok medeniyetin ugrak yeri olmustur. Akdeniz iklimine yakın karasal iklim özellikleri gösteren yöre, ülkemizin Güneydogu Anadolu bölgesinde yer almaktadır. Ekonomisi daha çok tarım ve hayvancılıga dayanan Adıyaman’da Antepfıstıgı, üzüm, hububat gibi tarım ürünleri önemli geçim kaynaklarındandır. Kürtlerin ve Türklerin birlikte yasadıgı
yörede nüfusun çogunlugu Sünni ve Alevi mezheplerine mensuptur.
Alman Grimm kardeslerden günümüze kadar birçok arastırmacı, masallar üzerinde çalısmıs ve farklı inceleme metotları gelistirmislerdir. Ülkemizin özellikle Gümüshane, Bayburt , Taseli Platosu, Yukarıçukurova, Elazıg, Erzurum ve Malatya
gibi birçok yöresinden masallar derlenmis ve incelenmistir. Adıyaman yöresi masallarına bugüne kadar çok az çalısmada deginilmistir. Bunlarda da genellikle yöreden derlenmis birkaç masala yer verilmistir. Çogunlugu Kürtçe olarak derlenmis olan Adıyaman yöresi masallarının, yaptıgımız arastırmalara göre Türkiye’nin baska yörelerinde anlatılanlarla benzestigi hatta onların varyantı oldugu görülmüstür.
Adıyaman yöresi masalları, daha çok iyi ile kötünün mücadelesi, iyilerin ödüllendirilmesi, kötülerin cezalandırılması, dogruluk, ahlâk gibi temler üzerinekurgulanmıstır. Bu masallarda geçen kahramanların bir kısmı günlük yasamda karsılasabilecegimiz olagan varlıklarken, bir kısmı “cin, peri, dev” gibi olaganüstü özelliklere sahip varlıklardır. Yine yöreden derledigimiz kimi masallarda olaylar, Adana, Mersin, Bagdat, Mısır gibi özel mekânlarda geçerken, kimilerinde dag, köy, sehir gibi genel mekânlarda geçmektedir. Çogu masalda günümüzde kullanılmayan saban, kılıç, övendire gibi araç gereçlere yer verilirken kimilerinde de günümüzde kullanılan silah, zil, araba gibi araç gereçlere yer verilmistir.

Abdullah DOGAN