Ərəb Tarixi Ədəbiyyati Dedikdə, Ərəblərin Öz Əsil-Nəsəbi, Dövlət Və Hökmdarlari, Habelə Digər Xalqlar Və Onlarla Olan Münasibət Və Əlaqələri Haqda “Tarixi Məlumatlar”I Özündə Əks Etdirən Əsərlər Nəzərdə Tutulur. Bu Əsərlərin Janr Müxtəlifliyi Islamaqədərki Qəbilə Rəvayətləri, Məhəmməd Peyğəmbərin Və Onun Əshabələrinin Həyat Tarixçəsi, Erkən Islam Və Ərəb Istilalarinin Tarixi, Xilafət Və Onun Vilayətlərinin Tarixi Ilə Bağli Olaraq Meydana Gəlib. Ərəb Ədəbiyyatinin Tarixi Janrlarina Tərcümeyi-Hallar Və Şəcərə Tarixini Də Aid Edirlər.

Ərəb Tarixi Ədəbiyyatinin Ilk Və Daha Yetkin Formalari Arasindaki Hədd Fərqi Iki Müxtəlif Istilahin Mövcudluğunda Öz Əksini Tapib; Bu Istilahlar Isə “Tarixi Bilik” Məfhumunu Ərəb Dilində “Ilm Əl-Əxbər” Və “Ilm Ət-Tarix” Ibarələri Ilə Ifadə Edir. “Əl-Əxbər” Əslində Əlamətdar Hadisə Haqqinda Xəbərlər Deməkdir: O, “Hekayət” Yaxud Da “Tarixi Lətifə” Kimi Tərcümə Olua Bilər. Bu Janr Hadisələrin Nə Xronoloji, Nə Də Müəyyən Ardicilliqla Verilməsini Nəzərdə Tuturdu. Ġslam Meydana Gəldikdən Sonra “Əl-Əxbər” Məhəmməd Peyğəmbər Və Onun Əshabələrinin Iş Və Əməlləri Haqqinda Hekayətlər Kimi Əlavə Məna Kəsb Edir, Başqa Sözlə, Peyğəmbərin Əməllərinə Münasibətdə “Əl-Əxbər” Istilahi “Hədis” Sözünün Sinonimimə Çevrilir.

“Tarix” Sözü Isə Ix Əsrdən Başlayaraq Intişar Edir; O, Bir Neçə Məna Xüsusiyyətinə: Tarixin Qeydiyyati, Hadisələrin Şərhi Və Zəmanənin Əksi Kimi Xüsusiyyətlərə Malikdir. Bu Sözə Nə Islamaqədərki Ədəbiyyatda Rast Gəlinir, Nə Də Quranda Qeyd Olunur, Lakin O, “Hökm”, “Ittiham” Kimi Ümumi Məna Daşiyan Cənubi Ərəb Kökü Ilə Birbaşa Etimoloji Əlaqəyə Malik Olduğunu Biruzə Verir.3 Ümumiyyətlə, “Ilm Ət-Təvarix” Anlayişini Müsəlman Icmasinin Inkişafi Haqqinda, Daha Doğrusu, Xronoloji Olaraq Peyğəmbərin 622-Ci Ildə Məkkədən Mədinəyə Etdiyi Mühacirət Hadisəsindən Başlanan Ərəb Tarixi Ənənəsinin Müsəlman Dövrü Üzrə Olan Bir Bilik Kimi Başa Düşmək Gərəkdir.

Ərəb Qəbilə Ənənəsinə Məxsus Abidələrdə Azərbaycana Aid Hər Hansi Məlumat Axtarmaq Əbəs, Boş Bir Iş Olardi, Çünki Bizim Ərazilərdə Ərəb Qəbilələri Kompakt, Yiğcam Şəkildə Məskun Olmayib. Amma Bunun Baş Verdiyi Ölkələrdə, Məsələn, Misirdə Bu Qəbilə Rəvayətləri Ölkə Haqqinda Mövcud Yerli Qədim Xəbərləri Mənimsəyib Özününküləşdirərək4 Müsəlman Aləminin Bu Parçasinin Ərəb Birliyi Ölkələrinə Çevrilməsini Təsbit Etmişdi. Beləliklə Ölkəmizin Tarixini Tədqiq Edib Araşdiranlar Üçün Ərəb Ədəbiyyati Yalniz Xilafət Dövrünün Başlanmasi, Daha...