TELIMXAN

Hayatı Ve Yaradıcılıqı

M .Şebüsterli - Ali Kemali

تئلیم خان حیاتی و یارادیجیلیقی 

م شبیسترلی – علی کمالی

تئلیم خان و ادبی ارثی

رضا همراز

اولوم گرکی دیر اوز کیم لیگینه   

 قایغی سیز ؛ دویغوسوز یاناشانلارین

سون ایللر داها چوخ حکیم لقبی ایله تانینان قاراخان نوه سی ؛ تیمور خان اوغلو ؛ تئلیم خان گونش ایلی 1136 ینجی ایلده ساوه نین مزده قان ماحالی نین مه ره غی / ماراغا / کندیده آنادان اولوب ؛ سکسنه یاخین بیر عونور سوردوکده 1209 ینجی ایلده  هامان کندده حاقین چاغریشین قبول ائدیب جانین ؛ جان باغیشلایانان تقدیم ائدیب ائله چوخ سئودییی آنادان اولدوغو یئرده ؛ باسدیریلیب ؛ مزاری ایسه حله لیک بللی و ادب سئورلرین بیر زیارتگاهی کیمی گونده اونلار نفرین قوللوقلاریندا اولور . اثرلری ده طالعی کیمی قارابخت اولان بویوک و آرزی گوز شاعیریمیزین بلکه ده بیرینجی دفعه ادبیات عالمینه اوز هم یئرلیسی و هم کوشنی رحمتلی دوقتور علی کمالی تاپیب تانیتمیشدیر . علی کمالی نین آدی بوگون ائله شاعیر تئلیم خان لا یاناشی یاشاماقدادیر . مع الاسف بویوک آراشدیریجی دوقتور علی کمالی نین واخت سیز اولومو ( 11/5/75) ایله تئلیم خانین دا یئنه اثرلری تقریبا اونودولدو . آنجاق 82 ینجی ایل پروفسور دوقتور محمد تقی زهتابی اثرلری نین نشر ائوی نین همتی  و نشبثی ایله ؛ هله آراشدیریجی پروفسور محمد تقی زهتابی و دوقتور علی کمالی دیری کن بیر لیک ده یازدیقلاری بیر دیرلی اثر ایشیق اوزو گوره بیلدی . تاسف لر اولسون کی رحمتلی دوقتور کمالی نین عومور بو اثرین چاپینا وفا ائتمه دی . شاعیر رحیم گوزل آراشدیریجی و بویوک عالیم رحمتلی علی کمالی نین وفاتینا دایر نه گوزل بیر آغی سویله میشدیر .

اونا اولوب دئسک ؛ سهو اولار بو سوز

داهی لر یاشایار اولندن سونرا

یازیب ؛ یاراتدیغی هر اثر ؛ هر ایز

عومرونو داشییار اولندن سونرا

+=+

اونون همتی ایله رزاقی ؛ تئلیم

خالقین یادداشینا کئچدی ابدی

یوخ ؛ یوخ  یارادانا یاراشمیر اولوم

او ؛ ائلین قلبینه کوچدو ابدی

+=+=

اولوم گرکی دیر اوز کیم لیگینه

قایغی سیز ؛ دویغوسوز یاناشانلارین

او کی عومور بویو آنا دیلینه

حصر ائتدی وارلیغین ؛ صرف ائتدی وارین

+=+=

اوزونو دوشونوب ؛ دویاندان بری

او لاقئید قالمادی تورک دونیاسیندا

آچیلسین اولکه نین قوی سرحدلری

تورک ضیالی لاری گلسین یاسینا

=+=+

واخت سیز ایتیردیکسه بیز کمالی نی

اونون کمالینا احتیاجلی کن

اوزو یئتیرمیشدی یوز کمالی نی

بیر گون کمالی سیز قالماسین وطن .

+=+=

تئلیم خان ذاتا دینی و عقیده لی بیر شاعیر اولموشدور . او قورانین بیر نئچه سوره سینی منظوم اولاراق اوز شعرلرینده آنا دیلیمیزه چئویریب ؛ شرحه قائل اولموشدور . شاعیر بونلارا قناعت ائتمه ییب حتی دینی آنلام لاری دا گاهدان شعرلرینه بزه ک وئرمیشدیر . او ؛ اون ایکی امامی بیر شیعه و بونا اساس اوز یارانیش ( وجود نامه ) شعرلرینده آیدین جا اشاره سی اولموشدور. شاعیر میثلی گورونمه ین بیر شعرینده بیر چوخلو قوشلارین آدین چکمیشدیرکی ایندی کی نسل اونلارین چوخونون حتی آدین دا ائشیدمه میشدیر . باخین

سیمرغ و سمندر ؛ طوطی و مینا

طاووس و قو تزرو ؛ سار و ملخ چین

هوما؛ کرکس ؛ هوکو ؛ کنتوره ؛ قجیر

ابابیل ؛ بایقوش و کهلیک ؛ گوگرچین

+=+=

قاراقوش و قرقی ؛ قیزیل قازالاخ

قرقاوول؛ دوراش و شوپر؛ بولبول ؛ زاغ

دورنا و هوپارا ؛ آنقوت و کلاغ

خوروز و اوردک و قارقا ؛ سیغیرچین

=+=+

او توکلو قاراگوز سیره و ترلان

سئرچه چمچغ؛ قیل قویروق ؛ سار ؛ چالاغان

باغریقارا ؛ قومرو ؛ فاخته ، ساغساغان

هود هود ؛ آهن مینقار ؛ سققا ؛ بیلدیرچین

=+=+=

زاغچه و یاشیل باش؛ هوراسیل ؛ اویار

شتر مرغ ؛ تئیهو ؛ سار و قوش قویار

کاروان قیران قوشو ؛ قارا چاقا ؛ شونقار

هیند تویوغو ؛ بوقلمون و لاچین

+=+=

تولکو قولوسو ؛ قشقل تراش ؛ عندلیب

یاس تویوغدان تویوق دوتدولار نجیب

چوبان آللاداندی او شاهین غریب

تلیم ؛ سودا شیکار ائیلر بالیقچین .

عطیر ساچسین بوتون ائله – اوبایا

تاکی مزاریم دا من راحات اولوم

ایگید اوغلانلاریم نجیب آروادیم

باجی – قارداشلاریم ائلیم اولوسوم

چوخ نیسگیل لر قالدی یازیق کونلومده

هامیسیندان آرتیق تئلیم دیر تئلیم

یازین باش داشیما بو مصراعی سیز

علینی یاشادار ابدی تئلیم .

دیوان بیگدلی ؛  توپلایان :  رحیم چاووش اکبری ( تبریزلی یسنای ) –تهران ؛ نشر ثالث 1380 ؛ صص286-287