Çillə gecəsi

Vikipediya, açıq ensiklopediya

Çillə gecəsi (Yəlda gecəsi) (fars. شب چله - shab-e chelle‎) — Yer kürəsinin şimal yarımkürəsində, ilin 365 gününün ən uzun gecəsidir. Bu gecə, şəmsi ilinin, dey ayın başlanğıc gecəsi, azər ayının sonuncu gecəsi və 3 ay Novruz bayramına qalmış bir gecədir.

40 gün davam edən böyük çillənin (21 dekabr-29 yanvar) ilk günüdür. Sonra 20 günlük kiçik çillə (29 yanvar-18 fevral) gəlir.

Milad tarixi ilə dekabrın 20-dən 21-nə keçən ən uzun gecədir.

Bu gecə əsasən, İran, Azərbaycan, Türkiyədə qeyd edilir. Çillə gecəsi qədim zərdüşt bayramıdır. Günəş allahı Mitranın anadan olan günüdür. Çünki, həmin gündən sonra günəşli günlər uzanır.

Bayramın ideyası işığın qaranlıq üzərində simvolik qələbəsidir. Qədim inanclara görə, həmin gecə xeyir qüvvəsi (Axura Mazda) şər qüvvəsi (Əhrimən) ilə kəskin mübarizə aparmışdır.

Xristianlıqda əsas bayramlardan biri, İsanın doğumu qeyd olunan Milad bayramının köklərini Mitraizmdə ehtimal edən alimlər — Milad bayramının Çillə gecəsinə oxşar olduğunu qeyd edirlər.

Urmiya, Təbriz, Ərdəbil, Zəncan, Xoy, Şəbistər, Marağa, Naxçıvan, Şəki, Gəncə və digər şəhərlər və çoxlu sayda Azərbaycan kəndləri bu gecəni qeyd edirlər.

İranda azərbaycanlı, fars, kürd, lur, bəluc, ərəb və türkmənlər bu gecəni xüsusi şövq ilə qeyd edirlər.

Bu gecədə qar yağması çoxlu sevincə səbəb olur. Həmin gecə ailə üzvləri, qohum, dost, tanış səmimiyyətlə bir yerə yiğışır və ilin ən uzun gecəsini çoxlu meyvə və şirniyyat yeməklə qeyd edirlər.

Bu gecənin ən əhəmiyyətli atributlarından biri qarpızdır. Belə ki, hər ailə həmin gecə mütləq bir qarpız almalıdır. Əgər yeni evlənənlər varsa, onlara da valideynləri tərəfindən qarpız hədiyyə edilir.

Qoz (cəviz) halvası, kök (həvic) halvası, paxlava, günəbaxan toxumu, meyvələr və şirniyyatlar bu gecə süfrədə olmalıdır.

Çillə Gecəsi

https://www.youtube.com/results?search_query=%C3%87ill%C9%99+Gec%C9%99si