Arın, Türkçe Etimolojik Sözlük

Bu sözlükdə çalışmışam, türk sözlərinin kökəni, kəndi özü və tanıqları yaxud yaxın kökdən olan kəlmələr aracılığı ilə açıqlansın. sözün, özü danışıb, səslənsin.
Əlinizdəki kitabda(<>bitikdə), bir anlamda olub(anlamdaş) ama dəyişik səslənən sözlərin, anaköklərin əldə etməyə can atmışıq.
Türk dillərindən dərlənmiş sözlərin ; kök anlamların incəlirik(tədqiq). sözlərin biçimlərin(formaların) yararaq , səslərin və vurquların düşməsini və yer dəyişməsini öyrənərək, sözlərin qohumluğunu, iç anlam birliğini canlandırmışıq. türk ellərinin başqa başqa ölkələrdə yaşadıqları və daha, başqa qonşuluqlarda olduqları dolayısıyla, dillərində canlanan sözlər, səs dəyişmələrinə uğramış və ''sözün'' qablarında, qalıblarında dəyişikliklər tapılmışdır.
burda bir sözün dəyişik səslənməsinə baxmayaraq , bu sözlərdə kök anlam birligi təməl tutulmuşdu. sözümüzdə can , din(ruh) birliyini əldə eləməyə tapınmışdır. Çağdaş sözlüklərd bir neçə sözün aynı kökdən olduğunu görmüyərək, bu sözləri başqa dillərə səpələyib kökləmişlərdi, bu qazamatlı; uçurumlu sorundan çəkinmək və kökdən sapınan yolların daşlamaq üçün, altda adı çəkilən kitablardan tanıklar aldıq. gerçəgin incə, dayaqlı yolların uğurlayıb, səs dəyişmənin tozlu duzaxlı toruna düşməkdən qaçındıq. yazığ olsun olaraki(o alimlərəki) öz dillərinin samballı, köklü kəlimələrin ayrı dillərdə kökləyərək, türk dilini kökləmək savınmasındadılar.
səs qonusuna gəldikdə, səs dəyişmələrinin, kökdən yaydıran etgisindən qaçınmaq üçün, söz başındaki "Ğ. K. X. G" səslərini "Q" ilə göstərdik. örnək: - "ged" sözünü "qed" də. – kaba sözünü "qaba" da aramaq gərək. söz başı olan "D" sısinə gəldikdə, "T" səsi kök səs götürüldü. demək, "dad" sözü üçün "tat" a baxmalıyıq. demək bu sözlükdə, açıq, yumşaq "K", türkiyə türkcəsində çoxun işlənən qapalı quru "K" ya qarşı, üstünlük "Q" ya verildi.
bu sözlük mənim əl işlərim sayılır. təkcə istəyim bunun çapından araşdırıcıların əlinə çatdırmağımdı. köməksiz olduğumdan, bu kitabın tamam işləri -taypı, düzəlişi, ...mənim üzümə düşübdü. bu kitabdan hər çeşit dəyərlənmə, hamı üçün sərbəsdi.

Həsən bəy Hadi
Təbriz

isteklerizi buna yazın    [email protected]