Hiçbir ulusun veya halkın inancını belirlemede veya gerekli görülen inanç sistemini değiştirmede, tek bir etkenin (uluslann veya halkların gösterdikleri kültürel değişkenlikgiriftlik ve çok renklilik platformunda) roloynadığı söylenemez. Bu betimlemede, karmaşık gibi duran inanç sistemlerinin belirlenmesi, ortak kabule dayalı birçok etkileşirnin (hatta zorlayıcıların) bileşimiyle (toplumların düşünsel ve işlevsel inanç motifleri içinde) mümkün olabilmiştir.

Bu sistematiğe göre doğalolarak Türk toplumunun da günümüze varana kadar birçok inanç sistemlerine ihtiyaç duyduğu görülmektedir. Diğer topluluklarda da olduğu gibi inanç-ihtiyaç bağlamı ilk temel kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu belirlemede, bir anlamda "İhtiyaçlar inancı belirlemekte, inançlar ihtiyaçlardan kaynaklanmaktadır" şekliyle karakterize edilebilmektedir.