Öz mövcudluğundan başlayaraq ədəbi tənqidin rolu daha çox bədii əsərləri təhlildən keçirmək, saf-çürük etmək funksiyası ilə müəyyən edilmişdir. Elə «tənqid» deyəndə də ilk növbədə nəsr, poeziya və dramaturgiya nümunələrinin izah olunması, araşdırılması təsəvvürə gəlir. Tənqid bu ha¬lda hansı vəzifəni daşıyır? Tədqiqat obyektinin ən ümumi şəkildə uğur və kəsirlərini, konkret anlamada isə janr, bə¬diilik və ideyalılıqla bağlı tərəflərini öyrənir.

Son vaxtlar isə tənqidçilər, oxucular səmimi bir eti¬rafla tez-tez qarşılaşırlar: «Tənqid özünü az öyrənir». Müəyyən mənada gec bir vaxtda meydana çıxmış, gec bir vaxtda «təzələnmiş» bu etiraf real nəticələrə çevrilməkdə¬dir. Maraqlı və yaxşı cəhətdir: tənqid özü özü üçün təminat və təyinat verir! Bu isə hər şeydən qabaq ədəbi prosesdə tənqidin nüfuzunu qaldırmaq, onu xarakterik bir ədəbi vahid kimi təsdiq etmək istəyindən irəli gəlir.

Məlum həqiqətdir ki, tənqidin nüfuzu məsələsi ciddi problemlərdəndir. Bu barədə dəfələrlə danışılmış və gələ¬cəkdə də danışılacaqdır. Vaxtilə «Tənqidin sözünə qulaq asmaq» (3, s. ı 52) çağırışının müəllifi akademik Məmməd Cəfər, «Elə etmək lazımdır ki, yazıçı nüfuzu tənqidçi nü¬fuzuna mane olmasın, əksinə, bu iki yaradıcılıq sahəsi bir¬birini tamamlasın, biri digərinin nüfuza minməsinə kömək etsin» (13, s.85) deyən prof. Kamal Talıbzadə, «Tənqid yazıçının ardınca getməməli» (11, s.7) söyləyən B.Nəbiyev məhz həmin fikri izləmiş və müxtəlif məqalələrində diqqət mərkəzində saxlamışlar. «Ədəbi-bədii tənqid haqqında» qərar (1972) isə tənqidin nüfuzunu yüksəltmək sahəsində ən ciddi addım oldu. Eyni zamanda qərardakı nəzəri…