Efsaneden Gerçeğe-Hacı Bektaşi-Irene Melikoff-Çev-Turan Alptekin-2010-445s

Irène Mélikoff (d. 7 Kasım 1917, Petrograd, Rusya - ö. 9 Ocak 2009, Strasbourg, Fransa) Rus ve Azeri asıllı Fransız Türkolog.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

1917 yılında Ekim Devrimi'nin başladığı gece, Petrograd'da doğan İrene Melikoff'un babası Bakülü bir Azeri, annesi Rus'tu. Petrolcülük işleriyle uğraşan ailesi Ekim Devrimi olunca Finlandiya'ya kaçar. Oradan Fransa'ya giderek Paris'e yerleşirler. Melikoff babasının kütüphanesinde 14 yaşındayken Hafız Divanı'nı, Ömer Hayyam'ı ve Sadi Şirazi'yi okur.

Sorbonne Üniversitesi Edebiyat Bölümü'nden mezun oldu. Doğu Dilleri Yüksek Okulu Türkçe ve Farsça Bölümünü, Sorbonne Üniversitesi Uygulamalı Yüksek Eğitim Okulu'nu bitirdi. Sorbonne Üniversitesi'nde Prof. Adnan Adıvar'ın öğrencisi olur.

Ünlü İslam araştırmacısı Louis Massignon onu Sufiliği araştırmaya yöneltir. Mehmet Fuat Köprülü ve Ömer Lütfi Barkan ile yakın ilişki içinde olur. Türk destanları üzerine çalışan Melikoff mistisizmi öğrenmek isterken Alevilikle karşılaşır. Alevi inancının derinliğinden etkilenen Melikoff, çalışmalarını Alevilik üzerine yoğunlaştırır.[1] Türkoloji'ye katkısı 1968 yılında Strasbourg Türk Etüdleri Enstitüsü direktörü olmasıyla hız kazanır. 1970 yılından beri yayınlanan önemli bir Türkoloji dergisi olan Turcica'nın da kurucusu olur.

Melikoff, Sorbonne Üniversitesi'nde edebiyat doktorası yaptı ve aynı üniversiteden emekli oldu. Strasbourg Üniversitesi Türkoloji Enstitüsü ve İranoloji Enstitüsü Müdürlüğü, TURCICA Dergisi Kurucu Başkanlığı, Osmanlı Dönemi Öncesi ve Osmanlı Dönemi Eğitimi Uluslararası Komite (CIEPO) Başkanlığı, Türkoloji Gelişim Derneği Başkanlığı, Paris Asya Toplumu Derneği Üyesi Alsace Lorraine Bölgesi Başkanlığı, Paris Dil Derneği Üyeliği, Ernest Renan Derneği Üyeliği görevlerinde bulundu.

1940 yılında ünlü matematikçi Salih Zeki Sayar'ın oğlu Faruk Sayar evlenen Melikoff, bir süre Türkiye'de de yaşadı. Faruk Sayar ile olan evliliğinden Belkıs Sonya, Ladin ve Şirin Laura isimli üç kızı oldu.[2]

Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Irene Melikoff uzmanlık alanı ile ilgili çeşitli konularda kitaplar ve araştırmalar yayınladı ve pek çok ödül aldı. Birçok uluslararası kongreye katılan Melikoff'un Umur Paşa Destanı, Melik Danişmend, Ebu Müslim Horasani, Türk Sufizminin İzinde, Uyur İdik Uyardılar, Efsaneden Gerçeğe Hacı Bektaş, Türk Sufiliği ve Destandan Efsaneye ve Kırklar Sofrası isimli kitapları bulunuyor.

QAYNAQ