IV.Mehmed Saltanatında Topkapı Sarayı-Heremi-İktidar Sınırlar Ve Mimari-Murat Qocaaslan-2014-302s

Topkapı Sarayı - 3D Sanal Tur

Topkapı Sarayı için hazırlanan sanal tur sayfasında bulunuyorsunuz. Hareketli görüntüye tıklayarak açılan sayfada veya buradan indireceğiniz programlarla kendinizi Topkapı Sarayı'nda gibi hissedeceksiniz. Kurulum gerektirmeyen programları çalıştırdığınızda fareyi bakmak istediğiniz yöne doğru kaydırmanız yeterlidir. Detaylara zumlamak için farenizin tekerleğini çevirin. İndirdiğiniz mekanların listesini görmek için F9 tuşuna basın. Listelenen mekanları ekran koruyucu yapmak için F5 tuşuna basın. Tavsiyemiz Topkapı Sarayı dahil tüm mekanları ekran koruyucu yapmanızdır. Ekran koruyucu devreye girdiğinde rastgele bir mekan seçilir ve otomatik olarak etrafı seyrettirir (adeta HD kalitesinde bir belgesel izliyormuşsunuz hissini verir). Diğer tuşların işlevini öğrenmek için F1, çıkmak için Esc tuşuna basın.
———
Çekimler

Topkapı Sarayı çekimleri 2006, 2007, 2008 ve 2009 yıllarında Kültür Bakanlığı'ndan alınan izinle yapıldı. Çekimlerde Nikon D70, D80 ve D90 dijital kamera, 10.5 mm balıkgözü lens, uzaktan kumanda, panoramik tripod kafası ve tripod kullanıldı. Topkapı Sarayı için 936+ fotoğraf çekildi. Değişik açılardan çekilen fotoğraflar daha sonra bilgisayarda birleştirilerek seyredenleri çepeçevre saran 360 derece panoramik bir görüntü oluşturuyor.

Çekilen mekanlar arasında ziyarete kapalı olan Zülüflü Baltacılar Koğuşu, Kara Mustafa Paşa Köşkü, Adalet Kulesi ve Yemiş Odası'nın içi de var. Topkapı Sarayı'na gidilsede girmek mümkün olmayan bu mekanları bu sayfadan indireceğiniz 3D Sanal Tur çalışmaları sayesinde gezmeniz mümkün.

Çekimlere gösterdiği ilgiden dolayı Topkapı Sarayı müdürü sayın Hilmi Aydın'a buradan şükranlarımızı sunarız.

Tarihi

Fatih Sultan Mehmed tarafından 1478'de yaptırılan Topkapı Sarayı, Sultan Abdülmecid'in Dolmabahçe Sarayı'nı yaptırmasına kadar yaklaşık 380 sene Devletin idare merkezi ve Osmanlı sultanlarının resmi ikametgahı olmuştur. Kuruluş yıllarında yaklaşık 700.000 m² lik bir alanda yer alan Saray'ın bugünkü alanı 80.000 m² dir.

Topkapı Sarayı, Saray halkının Dolmabahçe, Yıldız ve diğer saraylarda yaşamaya başlaması ile birlikte boşaltılmıştır. Padişahlar tarafından terk edildikten sonra da içinde birçok görevlinin yaşadığı Topkapı Sarayı önemini hiç kaybetmemiştir. Saray zaman zaman onarılmıştır. Ramazan ayında padişah ve ailesi tarafından ziyaret edilen Mukaddes Emanetler Dairesi'nin her yıl bakımının yapılmasına ayrı bir özen gösterilmiştir.

Topkapı Sarayı, Babüsselâm
Topkapı Sarayı'nın ilk defa, adeta bir müzeymiş gibi ziyarete açılması Sultan Abdülmecid (1839-1861) dönemine rastlar. O dönemin İngiliz elçisine Topkapı Sarayı Hazinesi'ndeki eşyalar gösterilir. Bundan sonra Topkapı Sarayı Hazinesi'ndeki eski eserleri yabancılara göstermek gelenek haline gelir ve Sultan Abdülaziz (1861-1876) zamanında, ampir üslupta camekanlı vitrinler yaptırılır, Hazine'deki eski eserler bu vitrinler içinde yabancılara gösterilmeğe başlanır. Sultan II. Abdülhamid (1876-1909) tahttan indirildiği sıralarda Topkapı Sarayı Hazine-i Hümâyûn'un Pazar ve Salı günleri olmak üzere halkın ziyaretine açılması düşünülmüşse de bu gerçekleşememiştir.

1924 yılında bazı ufak onarımlar yapılarak, ziyaretçilerin gezebilmeleri için gereken idari önlemler de alındıktan sonra, Topkapı Sarayı, 9 Ekim 1924 tarihinde Müze olarak ziyarete açılmıştır. O tarihte ziyarete açılan bölümler Kubbealtı, Arz Odası, Mecidiye Köşkü, Hekimbaşı Odası, Mustafa Paşa Köşkü ve Bağdad Köşkü'dür.

Topkapı Sarayı, Marmara Denizi, İstanbul Boğazı ve Haliç arasında tarihsel İstanbul yarımadasının ucundaki Sarayburnu'nda Bizans akropolü üzerinde inşa edilmiştir. Saray, kara tarafından Fatih'in yaptırdığı Sûr-ı Sultâni, deniz yönünden ise Bizans surları ile şehirden ayrılmıştır. Çeşitli kara ve deniz kapılarıyla saray içindeki değişik işlevlere açılan kapıların dışında, sarayın anıtsal girişi Ayasofya arkasındaki Bâb-ı Hümâyûn (Saltanat Kapısı)dur.

Topkapı Sarayı yönetim, eğitim ve padişahın yaşam yeri olması nedeniyle oluşturulan örgütlenmeye uygun olarak iki ana bölüme ayrılır ki bunlar, birinci ve ikinci avludaki hizmet yapılarından oluşan Bîrun ile iç örgütlenme ile ilgili kısımları içeren Enderûn'dur.

Topkapı Sarayı, Mukaddes Emanetler Dairesi
Mukaddes Emanetler Dairesi

Padişahların saraydaki özel ikametgahı olan bu yapı, Fatih Sultan Mehmed döneminde Has Oda olarak yapılmıştır. Padişahlar bu mekanda şehzadeleri, Enderunlu ağaları, vezirleri kabul eder, eğlenir ve 17. yüzyıl ortalarına kadar burada gecelerdi. Tahta yeni çıkan padişah cülus töreninden önce Has Oda'da tahta oturur ve ilk tebrikleri kabul ederdi. Girişte yer alan şadırvanlı sofa, girişin sağındaki Arzhane ve Has Oda, girişin solunda yer alan Destimal Odası ile dört bölümden meydana gelen yapı, 19. yüzyıldan itibaren Mukaddes Emanetlerin korunması için kullanılmıştır. Günümüzde de Mukaddes Emanetler teşhir salonu olarak kullanılmaktadır.

2007 tarihinde restorasyonu tamamlanan ve teşhir salonları yenilenerek 27 Aralık 2007 tarihinde ziyarete açılan Mukaddes Emanetler bölümünün Şadırvanlı giriş sofasında, Tövbe Kapısı Kâbe olukları, Kâbe anahtarları gibi Kâbe'ye ait emanetler, girişin sağındaki Arzhane'de Hz Muhammed'in şahsına ait olan kılıç ve yay, Dendan-ı Saadet, Sakal-ı şerif, Hilye-i Saadet ve İslamiyet'in Dört halifesine ait kılıçlar, Has Oda'da sandukası içinde Hırka-i Saadet ve Sancak-ı Şerif sergilenmektedir. Buradaki gümüş taht IV. Murad döneminde 1639'da yaptırılmıştır. Girişin solundaki Destimal Odası'nda ise Hz. Musa'nın asası, Hz. Yahya'nın rölikleri gibi diğer peygamberlere ait emanetler görülebilir.

Harem

Kelime anlamı olarak tabu, yasaklanmış anlamına gelen harem sözcüğü İslam toplumunda giderek aile kavramı için kullanılmıştır. Harem, Osmanlı sarayında hanedanın yaşadığı özel ve yasaklanmış yerdir. Harem, sultanların ailesi ile birlikte yaşadığı ve saray mimarisinin 16. yüzyıldan 19. yüzyıl başlarına kadar çeşitli dönemlerin üslubunda örnekler içeren, mimarlık tarihi açısından son derece önemli bir komplekstir.

Harem'de yaklaşık 300 oda, 9 hamam, 2 Camii, 1 hastahane ve koğuşlar ile 1 çamaşırlık vardır. Sistematik değil fakat hiyerarşik bir mimari gelişim gösteren Harem, 1665 yılında büyük ölçüde yanmıştır. Günümüze gelen Harem, bu yangından sonraki yenilenmelerle ve zaman içindeki genişletmelerle biçimlenmiştir. Harem'in genel şeması, ard arda kapılarla ayrılan girişleri çevreleyen koğuşlarla, odalarla, köşk ve servis binalarıyla oluşur.

Topkapı Sarayı, Hünkar Sofası
Hünkar Sofası

III. Murad Has Odası'yla hamamlar arasında yer alan Hünkar Sofası ölçüleriyle Harem'in en büyük mekanıdır. İlk biçimiyle inşaatı III. Murad Has Odası'ndan sonra, 1580-90 yılları arasında yapıldığı yazılı kaynaklardan ve panoramik resimlerden anlaşılır.

Harem'in müzikli eğlenceleri, toplantıları, bayramlaşma ve diğer törenlerinin yapıldığı bu büyük sofada, harem halkının padişahların tahta çıkışı ve bunu izleyen günlerde Eyüp'teki türbelerde yapılan kılıç kuşanma törenlerinden sonra, bağlılık ve tebriklerini sundukları bilinir. Padişahın kız veya erkek çocuklarının dünyaya gelişi ve hanım sultan denilen padişah kızlarının nişanlanmaları, evlenmeleri dolayısıyla yapılan eğlenceler de bu salonda gerçekleşmiştir.

Yapı bugünkü durumuyla yüzyıllar boyunca geçirdiği onarım veya değişiklikleri sergiler. Sofa 1665 yangınından sonra da önemli bir onarım görmüştür. Günümüze III. Osman dönemindeki (1754-1757) yenilenmeyle elde edilen, rokoko ağırlıklı bir süsleme zevkini yansıtacak şekilde ulaşmıştır. Salonun giriş kapısındaki kitabede de III. Osman'ın adı vardır. Duvarlar altın yaldız ve boyalı ahşap kaplamalar ve mavi beyaz Avrupa çinileriyle (Delf) kaplanmış, duvarlara çeşmeler yapılmıştır.

Harem'deki çeşitli eğlencelere sahne olan bu mekanın, değişik dönemlerden gelen farklı üsluptaki süslemeleri, yüzyıllar boyunca değişen beğenilerin bir araya geldiği etkileyici bir ortam oluşturmuştur.

Topkapı Sarayı, III. Murad Odası
III. Murad Has Odası

Harem'de tabii zeminin bittiği noktadan sonra yapılan bu büyük köşk, payeli bir strüktür üzerine yerleştirilmiştir. Harem'in olduğu kadar Osmanlı mimarisinin de en önemli yapılarından birisi olan III. Murad Has Odası, Sultanın isteği üzerine 1578 yılında devrin baş mimarı olan Mimar Sinan tarafından tasarlanmış ve inşa edilmiştir.

Mimar Sinan yapının anlamına ve formuna uygun bir işlev ve dekor dengesini alt katta payeler arasına yerleştirdiği klasik görünüşlü havuzda da sürdürmüştür. Bu fıskiyeli havuz taşlık boyunca uzanan büyük havuzla bağlantılıdır.

Sultan Hamamı / Çifte Hamam

Valide Sultan ve padişah için çifte hamam olarak inşa edilen bu hamamların III. Murad Has Odası'nın yapımından sonra, 1580'lerde inşa edildiği anlaşılır. Bu hamamlar benzerleri Osmanlı mimarisinde de görülen, çifte hamam tarzında inşa edilmiştir.

Roma hamamlarında da görülen hypokaust sistemi Hünkar ve Valide Hamamları'nın mermer tabanı altında olduğu gibi Hünkar Sofası altında da devam ederek bu yapıların ortak ısıtma düzenini oluşturur.

QAYNAQ