Xodamuzi Cədide Türkiye Ustanbuli - Məhəmməd Kazımzadə - Latin

Xodamuzi Cədide Türkiye Ustanbuli

Məhəmməd Kazımzadə

Latin – Ebced

160.S

-----------

Türkçe Öğretiminde Kullanılan Yöntem ve Teknikler

Türkçe dersi çok yönlü bir derstir. Bu bakımdan bu dersle ilgili çalışmalar sırasında birden çok değişik yöntem ve tekniğe başvurulması hem doğal hem de zorunludur (...) Yöntem ve teknikleri seçerken ilköğretim çocuğunun soyut tasarım ve kavramlardan çok, duyu organları ile öğrendiği gerçeğini unutmamak gereklidir.

Türkçe dersinde öğrencilere bilgiden çok temel beceriler kazandırılmak istenir. Doğru konuşma ve yazma, iyi dinleme gibi beceri ve alışkanlıklar da bol araştırma ve uygulama ile elde edilir.

Türkçe derslerinde yaygın olarak kullanılabilecek yöntem ve teknikler şunlardır: Çözümleme, bireşim, tümevarım, tümdengelim, anlatma, soru-yanıt, gösteri, küme çalışması, oyunlaştırma, gözlem ve inceleme.

1. Çözümleme ve Bireşim

Çözümleme, bir bütünü oluşturan parçaları amaçlı olarak birbirinden ayırma işidir.(...) Bireşim ise, birbiriyle ilikisi bulunan ögelerin-nesnelerin, görüşlerin-olayların genel bir sonuca, düşünceye ya da bütüne varmak için birleştirilmesi işlemidir.

Çözümleme yöntemi, çocukları inceleme ve araştırma yapmaya yöneltir. Bireşim yöntemi de çocuklara açıklama ve yorum yapma güçlerini arttırmada kompozisyon türünde çalışmalarda yardımcı olur.

(...)

Bir okuma parçasında yazıyı okuyup bitirdikten sonra geçen olayları ve kişileri sırasıyla belirtmek, ana ve yardımcı düşüncüleri bulup çıkarmak da bir çözümlemedir. Bir cümleyi önce tümleç ve yüklem gibi ögelerine ayırmak veya bir cümlede geçen ad, sıfat, eylem gibi sözcükleri araştırıp bulmak da yine bir çözümleme işlemidir.

2.Tümevarım ve Tümdengelim

Tümevarım, özel durumlardan genel bir sonuca erişmek için yapılan usvurmaya dayalı bir çalışma, araştırma ve tartışma yöntemidir. (...) Tümdengelim ise, birtakım yasa, ilke veya kurallardan hareket ederek özel bir olayı, durumu veya örnekleri inceleme açıklama yöntemidir.

Tümevarım yöntemi (...) çocuklarda ezbercilik yerine bilimsel düşünme alışkanlığının gelişmesine katkıda bulunur. Bu yöntem, henüz soyut düşünme bakımından yeterince gelişmemiş öğrenciler için somut durum veya örneklerden hareketle bazı genellemelerde bulunma olanağı da sağlar.

(...)Özellikle dilbilgisi çalışmalarında bu yönteme sık sık başvurulabilir.

Öte yandan oldukça soyut kavramların açıklanması sırasında da tümevarım yönteminden yararlanmak olanaklıdır.

Öğrencilere temizlik, doğruluk, insanseverlik... kavramları bunlarla ilgili gerçek durum, olay ve davranışlardan yararlanmak yoluyla kolayca anlatılabilir.

3. Anlatma

Anlatma, ders konularının öğretmen tarafından açıklanması ve anlatılması temeline dayanan bir öğretim yöntemidir. Bu yöntem sınıf içinde daha çok öğretmenin etkin olmasını gerektirir. Bu nedenle, öğrencileri güdülemek, ilgilerini konuya çekmek ve onları etkin bir duruma getirmek büyük ölçüde öğretmene düşer.

Anlatm yöntemi, yerinde ve zamanında kullanılması durumunda; öğrencilerin ulusal, ahlaki ve estetik değerler ve duygular geliştirmelerinde etkili olur; iyi birer dinleyici olmalarına yardım eder; bir sorunun çözümü ya da bir konunun anlaşılması için ihtiyaç duyup da elde edemedikleri bilgileri öğrenmelerine olanak sağlar.

Ancak öğretim sırasında, bu yöntemden kaynaklanan öğrencileri edilgin duruma getirme, düşünmeden hazır bilgi edinmeye alıştırma, tartışma ve eleştiriye dönük etkinliklerden uzaklaştırma gibi olumsuz durumların ortaya çılmaması için gerekli önlemleri almalıyız.

4. Soru-Yanıt

Soru-yanıt yöntemi, önceden hazırlanmış bir dizi sorunun sınıfta öğrenciler tarafından yanıtlanması, açıklanması ve tartışılması temeline dayalı bir öğretim yöntemidir. Bu yönteme "tartışma yöntemi" de denilir.

Bu yöntem, öğrencilerde derse karşı ilgili arttırır; topluca düşünme alışkanlığı kazandırır; görgü kurallarına uygun dinleme, konuşma ve tartışma becerilerini geliştirir. Yalnız, bu yöntemin uygulamada geleneksel soru- yanıt yöntemine, yani öğrencilerin önceden belirlenmiş sorulara kalıplaşmış yanıtlar vermelerine yol açan bir yönteme dönüşmesine engel olunmalıdır.

(...)Bir yazma konusu üzerinde düşündürmek bir yazının ana ve yardımcı düşüncülerini buldurmaya çalışmak için düzenlenen çalışmalarda bu yöntem çok etkili olur.

5.Küme Çalışması

Bir sınıfta öğrencilerin kümelere ayrılarak ve aralarında işbölümü yaparak belirli bir ders konusu üzerinde çalışmalarına küme çalışması adı verilir. Kümelerdeki öğrenci sayısı genellikle 5-7 arasında değişir. Bazen, bu sayı daha da artabilir. Bu yöntemin en belirgin özelliği, öğretim çalışmalarında öğrencileri ön plana çıkarması, onlara sını içi ders etkinliklerinin düzenlenmesi ve yürütülmesinde önemli ödevler ve sorumluluklar yüklemesidir.

6. Gösteri

Gösteri, belli olgu ve olaylara ilişkin ilkeleri belirtmek, birtakım becerileri ve uygulma yollarını öğretmen amacıyla bir şeyi başkalarının önünde yaparak açıklama işidir.

(...) Bu tekniğin, daha çok, okuma ya da dinlemeye dayalı geleneksel öğretim yöntemleriyle birlikte kullanıldığı zaman, o yöntemlerin bazı eksikliklerini kapattığı da bir gerçektir.

(...)Bu araç gereçler arasında harita, küre, model, makte gibi görsel olanları yanında plak, kaset gibi işitsel olanlarını ve film-video gibi hem görsel hemde işitsel özelliği olanları sayabiliriz.

(...)

Bir okuma parçasına başlamadan önce veya parçayı okuyup bitirdikten sonra da resimlere bakılarak bazı açıklamalar ve tartışmalar yapılabilir.

7. Oyunlaştırma

Hareket, konuşma, taklit gibi ögelerden yararlanarak doğa ve toplum olaylarının hayali bir ortam içinde canlandırılmasına oyunlaştırma denir.

(...) Oyunlaştırma, çocuklara gördüklerini ya da hayal ettiklerini hareket, konuşma ve taklit yoluyla anlatma olanağı sunar. Onlara, başkalarının durum ve davranışlarını canlandırırken kendi duygu ve düşüncelerini de belirtme fırsatları da verir. Oyunlaştırma etkinlikleri aracılığıyla çocuklar hem başkalarını hem de kendilerini daha iyi tanımaya başlarlar. Bu arada sözcük dağarcıkları zenginleşir, söyleyiş ve anlatım bakımından gelişme gösterirler.

8. Gözlem ve İnceleme

Gözlem, bir olayı, bir nesneyi veya bir gerçeği iyi anlamak için, bu olaya nesne veya gerçeğin türlü belirti ve koşullarını izleme ve inceleme işidir. İnceleme ise, ele alınan bir konu veya olayın özelliklerini ve ayrıntılarını tam olarak anlamaya çalışmak için yapılan yöntemli çalışmadır.

(...)

Öğrencilerin, gözlem çalışmaları ve inceleme gezileri sırasında gördüklerini ve işittiklerini not etmeleri, belge toplayıp bunlar üzerinde inceleme yapmaları, bazı durumlarda gördüklerini yazılı olarak anlatmaları, tartışmaları ve değerlendirmeleri, Türkçeyi kullanma becerisiyle yakından ilişkilidir.

Türkçe Öğretiminin Etkinlik Alanlarına Göre Uygulanabilecek Başlıca Öğretim Teknikleri

1. Dinleme

-Günlük yaşamda dinleme- konuşma sürecini örneklendiren çeşitli yaşam durumlarının öğrenciler tarafından sınıf ortamında oyunlaştırılması ve her oyunlaştırmanın dinleme ilkeleri açısından değerlendirilmesi

-Düzeye uygun bir oyun veya filmin ilkelere uygun olarak izlenmesi, olayların özetlenmesi,

-Öğrencilere enstrumantel müzik dinletilmesi. Dinlenilen müziğin uyandırdığı duyguların yazılı ve sözlü olarak anlatılması

2.Okuma

-Bilmece sorma, mani ve tekerleme söyleme çalışmaları,

-Düzeye uygun mani, tekerleme, şiir ya da bir yazının toplu okuma yoluyla seslendirilmesi çalışmaları,

-Öğrenci yazılarının yer aldığı haftalık veya aylık sınıf gazetesi oluşturma çalışmaları,

-Düzeye uygun metinlerdeki olayların öğrenciler tarafından oyunlaştırılması çalışmaları

3. Konuşma

-Tanışma, tanıştırma, kutlama, özür dileme, adres sorma, telefonla konuşma... gibi değişik yaşam durumlarının oyunlaştırılması çalışmaları,

-Masal, fıkra ve öykülerin konuşma ilkelerine uygun olarak anlatılması çalışmaları,

-Düzeye uygun, şiirlerin ilkelere uygun olarak seslendirilmesi çalışmaları,

-Saptanan güncel bir sorunun ilkelere uygun olarak sınıfça tartışılması çalışmaları,

-Düzeye uygun bir tiyatro oyununun öğrenciler tarafından oyunlaştırılarak sınıfa veya diğer sınıflara sunulması çalışmaları,

-İletisi açık/örtük düzeye uygun karikatürler üzerinde anlam oluşturma çalışmaları,

-Sanatsal niteliği olan bir resme veya müzik yapıtına ilişkin duygu ve düşünceleri anlatma çalışmaları

4. Yazma

-Bir düşünceyi, bir olayı veya varlığın özelliklerini açıklayan paragraf oluşturma çalışmaları

-Yazma planı oluşturma çalışmaları,

-İzlenen düzeye uygun bir filme veya oyuna ilişkin izlenimleri ilkelere uygun olarak yazıyla özetleme çalışmaları,

-Kişi betimlemeleri yazma çalışmaları,

-Cansız varlık betimleme çalışmaları,

-Not alma, özet çıkarma çalışmaları.

Sonuç:

Bu çalımada bahsi geçen yöntem ve tekniklerin uygulamalarda hem olumlu hem de olumsuz yanları ortaya çıkmaktadır. Bu noktada önemli olan öğretmenin öğrenci merkezli bir yaklaşımla bahsi geçen yöntem ve teknikleri uygun zamanda ve birbiriyle zenginleştirerek kullanmasıdır. Bu sayede dersler öğretmen merkezli olmaktan kurtulacak, öğrencilerin keşifleriyle genişleyecek verimli bir etkinlik zamanına dönüşecekitr.

Kaynaklar:

Kavcar Cahit, Oğuzkan Ferhan, Sever Sedat, Türkçe Öğretimi, Engin Yay. , Ankara.

Sever Sedat, Türkçe Öğretimi ve Tam Öğrenme, Anı Yay., Ankara, 2011.

Xodamuze Cədide Türkiye Ustanbuli - Məhəmməd Kazımzadə - Latin – Ebced -160.S
اوخو ائندیر توروز حیاتدا قالماق اوچون، یاردیم ائدین
حجم: 24.07 MB	فورمات : Pdf	گؤرونتولندی : 1063	خطانی بیلدیرمک

یاردیم

Xodamuzi Cədide Türkiye Ustanbuli - Məhəmməd Kazımzadə - Latin – Ebced -160.S

آنلاین: 5204 ایشلدیجی

یازیلمیش: 39492 ایشلدیجی

توروز