Naxçıvan Əfsanələri -نخجوان اویکولاری-ناغیللاری

Məhsəti Ismayıl Rüstəm Qızı

2008

231s.doc

190s-pdf

----------------------

Dağlarin, Daşlarin Sözü .DOC

0042-Nəxcüvan Oykulari .PDF

Dağ mоtivli əfsanələr............................................................36

Daş mоtivli əfsanələr............................................................51
Ağac mоtivli əfsanələr..........................................................64
Su mоtivli əfsanələr.............................................................81
Asnı və Arpaçayla bağlı əfsanələr............................................91
Göygöl və Qanlı göl əfsanələri.................................................101
Çömçəxatun əfsanəsi və yağış yağdırma ayinləri........................ .116

---------------

Əli ŞAMİL

Sədnik Paşayevə görə, Naxçıvan ərazisindən toplanan əf­sa­nələrdə Sara və Şirin; Xançoban və Fərhad obrazlarının ara­sın­da müəyyən bir uyğunluq, bənzərlik vardır. Belə ki, “Bir əf­sanəyə görə Arpaçayın sahilindəki “Oğlan qala”da Xançoban, “Qız qala”da isə Sara yaşayırmış, başqa bir əfsanədə isə Fərhad “Oğlan qala”nı özü, “Qız qala”nı isə Şirin üçün tikdiribmiş”. (Paşayev Sədnik, 1983:68). Göründüyü kimi, xalq əfsanələrinin paraleldə öyrənilməsi də onların sirrinin açılmasında böyük rol oynayır.

Naxçıvanda geniş yayılmış və bir neçə variantı müxtəlif qaynaqlarda nəşr olunmuş “Aldədə” əfsanəsinin Fərhadla ruhən bağlı olduğu qənaətinə gələn Sədnik Paşayev yazır: “Fərhadın səsi” əfsanəsi ruh etibarilə “Aldədə” əfsanəsinə çox yaxındır. Aldədə də doğma torpağa quş təki uçur, yad torpaqda isə ayağı tutulur, yerimir. Onun “Nəğməli qarğıları” doğma torpaqda vətənə nəğmə oxuyur, yad torpaqda isə susur, lal olur. (Paşayev Sədnik, 1976:118).