AZƏRBAYCAN DiLiNDƏ OMONiMiYA

Dilçilikdə ən mürəkkəb problemlərdən biri də omonimiya hadisəsidir. Dildə omonimlərin mövcudluğu yeni hadisə deyildir. o, tarixi kateqoriyadır. Dilin eyni formalı bütün vahidləri (morfem, söz, söz birləşmələri və cümlələr) arasında omonimik münasibət vardır. Omonimiya dilin və nitqin qanunauyğun təbii Ieksik-semantik və Ieksik-qrammatik amilləridir. Omonimiya dilin leksik və qram¬matik elementlərini birləşdirərək, öz fonetik strukturuna görə dilin müəyyən inkişaf dövründə uyğunlaşan morfem, söz, söz birləş¬mələri və cümlələri araşdırır.

Dilçilikdə omonimiya probleminin öyrənilməsinin həm nəzəri, həm də praktik əhəmiyyəti vardır. Çünki semasiologiyanın bir sıra məsələləri, xüsusən söz probleıni, onun mənası omonimlərlə çox bağlıdır.

OMONiM SÖZLƏR

Omonimlər linqvistik hadisə olub, dilin leksik və qrammatik xüsusiyyətlərini birləşdirən, öz səs tərkibinə görə dilin inkişaf dövrlərində müəyyən oxşarlığı olan, mənaca müxtəlif sözlərdir. Bunlar bir dilə yox, bütün dillərə xas olan bir hadisədir. Hər dildə işlənən omonimlərin öz xüsusiyyəti var, onu mexaniki olaraq başqa bir dilə köçürmək olmaz. Bu həm müxtəlif, həm də eyni sistemli dillərə aiddir. Türk dillərinin hamısında omonim var; lakin onlar tam eynilik təşkil etınir. Türk dillərinin nəşr olunmuş lüğətlərini bir-biri ilə müqayisə etsək, omonimlərdə olan fərqi aydın görmək olar. Məsələn, Azərbaycan dilindəki ağ - ağ; ay - ay; arı - arı; at - at; aşıq - aşıq; bağ-bağ; bal - bal; bez - bez; bel - bel; biz - biz; boz - boz; qaz - qaz; qara - qara; qəza - qəza; qərar - qərar; qurd - qurd; dağ- dağ; dar- dar; divan - divan; dolu - dolu; don - don; dövlət - dövlət; düz - düz; əsər - əsər; göy - göy; mat - mat; sağ sağ; sap - sap; sarı - sarı; saç - saç; səfər - səfər; sirkə - sirkə; ..