Tələbə yoldaşım, dostum Ənvər Rzanın yenicə çapdan çıxmış “Kəlbəcərə gedən yollar” kitabını bacısı oğlu Qorxmaz mənə hədiyyə edəndə həm sevindim, həm də qəhərləndim. Sevindim ona görə ki, gözəl şair, tərcüməçi və alim Ənvər Rzanın sağlığında işıq üzü görməyən bir çox şeir, poema və ingilis dilindən birbaşa tərcümələri bu kitabda cəm olunub.

Qəhərlənməyim, qəm, qüssə-kədərə batmağım beş il bir yerdə oxuduğum (1957- 1962) məslək və qələm dostum Ənvəri çox tez itirməyimiz oldu. Biz Xarici Dillər İnstitutunun ingilis dili fakültəsinə daxil olanda 100 nəfər idik. Onlardan iki nəfər şair – Ənvər Rza və Mətləb Misir (Qasımov), iki nəfər tərcüməçi – Ənvər Rza və mən, üç alim oldu – Ənvər Rza, Fərman İsmayılov (fəlsəfə elmləri doktoru) və mən. Ənvər Rza hər işdə bizdən öndə idi. Bizdən əvvəl müdafiə etdi. C.Bayronun “Şərq poemaları” əsasında “İngilis poeziyasının Azərbaycan dilinə tərcümə məsələləri” mövzusunda namizədlik dissertasiyası yazdı. Bizdən əvvəl evləndi. Yaxşı yadımdadır toyu 3-cü mikrorayonda “Arzu” şadlıq evində oldu. Məclisi sevimli müəllimimiz İsmixan Rəhimov aparırdı. Ənvərin tələbə dostları adından təbrik üçün mənə söz verilmişdi. O da yadımdadır ki, Ənvərin “Yollar haçalanır” şeirini əzbərdən dedim. Üç bənddən ibarət olan şeirin son misraları belədir:

Yollar birləşər də, haçalanar da,

Çalış məhəbbətin haçalanmasın...

Heyf o günlərdən.Yaradıcılığın möhtəşəm aldanışı bizi ağuşuna alıb öz dünyamızdan qoparmışdı. Ömrün yarpaq tökən çağı olduğu heç ağlımıza da gəlməzdi. Bilməz idik ayrılıq var, ölüm var. Heç bilmirəm niyə belə, gödək oldu ömrün sənin?

Ənvər bu fani dünyanı tərk edəndə hələ əlli yaşı tamam olmamışdı. Təsəllini onda tapırıq ki, tanınmış alim və şair kimi, ingilis poeziyasının Azərbaycan dilinə orijinaldan ilk tərcüməçisi kimi əbədiyaşar bir irs qoyub gedib.

“Kəlbəcərə gedən yollar” (“Azərnəşr”- 2010, 412 səh.) kitabını vərəqlədikcə deyilənlərin şahidi olacaqsınız. Kitabın redaktoru, ömrünü kitabların hazırlanması və nəşri kimi nəcib bir işə həsr edən, “Azərnəşr”in baş redaktoru Əlövsət Ağalarov ona kövrək bir ön söz yazıb, Ənvərin boya-başa çatdığı Kəlbəcər ədəbi mühitini göz önünə gətirib, Aşıq Şəmşirdən, Məmməd Aslandan, Bəhməndən, Sücaətdən, Qəmkeş Allahverdidən söz açıb, kitabın poeziya pərəstişkarlarına layiqli ərməğan olduğunu xüsusi vurğulayıb.