Yüksek Lisans Tezi, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Danışman: Prof. Dr. A. Deniz ABİK
Ağustos 2006, XIX + 406 sayfa
Bu çalışmada on beşinci yüzyıla kadar olan tarihi Türk lehçelerinde +sIz / +sUz ekli
kelimeler, yapı ve kelime türü olmak üzere iki açıdan incelenmiştir. Çalışmanın amacı,
Türkçenin her döneminde kullanılmış olan bu ekin on beşinci yüzyıla kadar olan tarihi
Türk lehçelerinde hangi sıklıkta, hangi görevlerde ve anlamlarda kullanıldığını
saptayarak dönemler arası bir kıyas yapmak ve ekin geçmişini büyük bir dil
coğrafyasında ele alarak +sIz / +sUz ekinin tarihsel dökümünü yapmaktır.
Giriş bölümünde +sIz / +sUz ekinin, on beşinci yüzyıla kadar yazı dili olarak
kullanılmış olan tarihi Türk lehçelerinin ve çalışmada kullanılan eserlerin tanıtımı
yapılmıştır.
Tezin ana bölümünü oluşturan inceleme bölümünde, on beşinci yüzyıla kadar tarihi
Türk lehçelerinde +sIz / +sUz ekli kelimeler, dil tarihindeki iki ana dönem dikkate
alınarak incelenmiştir. Eski Türkçe (Köktürkçe, Uygurca) ve Orta Türkçe (Karahanlı
Türkçesi, Harezm Türkçesi, Kıpçak Türkçesi, Eski Anadolu Türkçesi) olarak
adlandırılan bu iki temel dönemin de her bir alt dönemi kendi içerisinde yapı, kelime
türü ve anlam açısından incelenmiştir.
Çalışmamızın değerlendirme ve sonuç bölümünde ise yapı ve kelime türü açısından
incelenen kelimelerin edinilen bulgularla, bulundukları dönemlere göre genel bir
karşılaştırması yapılmış, oransal verilere ulaşılmıştır. Bu bölümde söz konusu eki alan
kelimeler, köken ve ikilemeler oluşturması bakımından da değerlendirmeye alınmıştır.