Tarix elminin inkişafı fasiləsiz sürətdə davam edən mütərəqqi prosesdir.

Yeni materiallar toplanır, yeni ideyalar yaranır, əvvəlki qiymətləndirmələr və konsepsiyalar dəqiqləşdirilir və ya onlara yenidən baxılır. Bu, elmi araşdırma¬lara yekun vurmaq, nai1iyyətləri cəmləşdirmək, yeni aşkar edilmiş material¬lara nəzər salmaq və artıq məlum olan materiallan yenidən qiymətləndirmək məqsədi daşıyan ümumiləşdirid əsərlərin yaradılmasını zəruri edir.

Oxuculara təqdim edilən "Azərbaycan ərazisində ən qədim tayfa ittifaqla¬nnın və dövlətlərin inşaat sənəti" kitabı e.ə. IX-VI əsrlərdə tarixi Azərbaycan ərazilərində qədim məskənlərə və istehkam tikililərinə həsr olunmuş ümumiləşdirid müstəqil elmi işdir. Kitab, həmçinin qədim Şərq haqqında Azərbaycan elminin müasir vəziyyətini əks etdirir. Kitab qədim tarix, arxeo¬logiya və memarlıq sahəsində ən yeni kəşf materiallarına əsaslanmışdır və XX əsrin sonlan - XXI əsrin əvvəllərində olan elmi biliklərimizi əks etdirir.

Qədim Azərbaycanın inşaat sənəti Azərbaycanın tarixi ərazilərində ən qədim sinfi cəmiyyətlər tarixidir. Bu, həm də cəmiyyətin mədəni inkişafında ən mühüm mərhələlərdən biri, müxtəlif elmlərin, tarixin, memarlığın və təsviri incəsənətin meydana çıxması dövrüdür.

Tarixi Azərbaycan ərazisi qədim Şərqin mədəni inkişaf hüdudlanna daxil idi. Qədim Şərq ərazisi Qafqaz dağlanndan və Orta Asiyadan Fars Körfəzinə, Cənubi Ərəbistana, Afrika gölləri ölkələrinə, İran və Hindistan sərhədlərindən Herakl sütunlarına qədər uzanırdı.

Xalqlann mədəniyyət sahəsində nailiyyətlərini qarşılıqlı olaraq zənginləş¬dirməsinə şərait yaradan yazı ilk dəfə məhz Şərqdə meydana gəlmişdir. ..

Ümumdünya tarix prosesi cəmiyyətin - bütünlükdə bəşəriyyətin keçdiyi iqtisadi formasiyaların ardıcıl əvəzlənməsidir.

Belə bir sual meydana çıxır: niyə dünyada ən qədim sinfi cəmiyyətlər məhz Şərqdə yaranmışdır? Bu sualın qoyuluşu öz-özlüyündə onun cavabının müəyyən mənada coğrafi mühitin tarixi prosesə təsirində olduğunu göstərir.

Hələ XX yüzilliyin başlanğıcında akademik N .İ.Vavilov qədim mərkəzlərin yayılmasına və bəşər tarixində onların rolunun müəyyən edilməsinə tərif vermişdir. N.İ.Vavilov həmin vaxt əkinçi1ik mədəniyyətinin yaranmasının mənbəyi olan mədəni bitkilərin mənşəyinin bir sıra mərkəzlərini qeyd etmişdir. "Əslində, bəşəriyyətin inkişafında əsas rolu yer kürəsində quru sahələrin ensiz bir zolağı oynamışdır", yazır N.İ.Vavi1ov. Sonrakı araşdırmalar N.İ.Vavi1ovun fikirlərini və onun ayırdığı konkret erkən əkinçilik mərkəzlərini tamamilə təsdiq etdi. Alim yazırdı ki, erkən əkinçilik mərkəzləri arasında Fələstin, Livan, Suriya, Türkiyənin Cənub hissəsi, Şimali Mesopotamiyanın dağətəyi və çay