Fatih Sultan Mehmed şüphesiz ki dünya tarihinde üzerinde behemahal durulması icab eden Osmanlı Türk hükümdarı ve âlimlerin hâmisi, milletlerarası şahsiyetlerin en mühimmidir. Bir defa çocukluğundan ölümüne kadar ilim ile iştigali bırakmamıştır. Baba ve dedeleri de ilmi himaye etmişlerdir. Orhan beyden itibaren hepsi birer medrese yaptırmış ve civarlarını diğer mamurelerle süslemişlerdir. Lâkin 22,5 yaşında îstanbulu mühim bir ordu ile aldıktan sonra dünya ilim âleminde 16 kollejli ilk Külliye (Üniversite,, yi kurmak şerefi kendisine müyesser olmuştur.
İstanbul fethine kadar medreselerimizde ancak nakli “şer’i,, ilimler öğretilirdi. Lâkin Fâtih, çocukluğundanberi inkişaf eden araştırıcı kafası ile aklî “ fennî - scientifique„ ililmlere merak sardırmıştır. Onun için devrinde yanına geirdiği en seçkin âlimlerle müsbet düşüncelerin ve ilimlerin medreselerinde de okutulduğu görülmektedir- Fatih’in ilimde takip ettiği yol 31 yıllık saltanatı zamanında çok verimli olmuştur- Lâkin halefleri bu yoldan yürümemişlerdir. Fatih’in çocukluk, veliahdhk ve padişahlık devreleri bu noktadan İncelenmeğe değer.
Fatih’in çocukluğu devri iyi araştırılmamıştır. Tarihler yanlışhkla onu Sırp prensesi ve I l ’inci Murad’ın eşlerinden “Mara,, yı annesi olarak göstermek isterler. Bursaya ait şer’iye sicillerine göre (^) Fatih “Hümâ Hâtûn,, namında bir kızdan Edime sarayında, baabsının Rumeli fethine ara verdiği yani Edimede bulunduğu bir zamanda doğmuştur- Fatih’in en doğru doğum tarihi budur.